Czy pogoda wpływa na napady padaczkowe?

Wielu pacjentów zauważa związek pomiędzy częstością napadów padaczkowych a warunkami atmosferycznymi. Część pacjentów gorzej znosi upał, część chłód, większość skarży się przede wszystkim na gwałtowne i nasilone zmiany pogodowe – w ciśnieniu atmosferycznym, temperaturze czy wilgotności powietrza czy gwałtownym wietrze.

Uczeni starali się od wieków sprecyzować warunki biometeorologiczne, które w szczególny sposób wpływają na częstotliwość napadów padaczkowych. Wśród podstawowych przyczyn wymienia się:

• Wysoką temperaturę powietrza, duże różnice w temperaturze
• Niską zawartość tlenu w atmosferze
• Gwałtowne zmiany ciśnienia atmosferycznego
• Wysoka wilgotność powietrza
• Duże zachmurzenie, ciemność lub przeciwnie duże nasłonecznienie
• Wyładowania atmosferyczne

Wśród opisywanych badań naukowych na uwagę  zasługują te, przeprowadzone w latach 90-tych w Klinice Neurologii i Epileptologii CMKP w Warszawie we współpracy z Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). Obserwacji poddano 72 pacjentów, którzy w czasie hospitalizacji mieli 185 napadów padaczkowych. Jednocześnie IMGW dostarczył dane dotyczące czynników biometeorologicznych w czterech sześciogodzinnych przedziałach każdej doby w roku.
Analizowano korelacje między występowaniem napadów a 12 wskaźnikami i 11 kompleksami pogodowymi. Badanie wskazują, na kilka podstawowych czynników pogodowych mających związek ze wzrostem częstości napadów.

• Wysoka temperatura
• Niska zawartość tlenu w atmosferze
• Wysoka prężność pary wodnej w powietrzu
• Gwałtowne zmiany wszystkich powyższych czynników

Podobne wyniki uzyskali uczeni z Kliniki Neurologii ze Specjalistycznego Szpitala Wieloprofilowego w Katowicach. W roku 2011 zespół lekarzy neurologów  opublikował w Neurologii i Neurochirurgii doniesienie na temat dwuletniej obserwacji zapisów EEG u 30 chorych na padaczkę, zgłaszających związek liczby napadów a warunkami pogodowymi. U pacjentów wykonywano badanie EEG dwukrotnie w każdej porze roku, zarówno w czasie stabilnego, jak i zmiennego ciśnienia atmosferycznego i temperatury powietrza. Dane meteorologiczne uzyskano z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W sumie wykonano 240 zapisów EEG.

Zwrócono uwagę, że największy wpływ na ilość napadów padaczkowych miała niestabilna pogoda i to szczególnie w okresie zimy, wiosny i jesieni. Latem zmienność aury nie miała tak znaczącego wpływu na samopoczucie osób chorych na padaczkę. W okresie lata tylko u 7% pacjentów odnotowano wpływ zmian warunków atmosferycznych na częstość napadów, podczas gdy w okresie wiosny, jesieni i zimy zmienne warunki atmosferyczne powodowały zwiększenie częstości napadów prawie u połowy chorych zgłaszających taką zależność.

Zmiany napadowe w EEG (także subkliniczne – czyli bez widocznego/odczuwanego napadu padaczkowego) odnotowano najczęściej w zimie (odpowiednio u 43,3% kobiet i 63,33% mężczyzn).

Inne zagraniczne publikacje medyczne wskazują na możliwy związek większej ilości napadów, a nawet zespołu nagłej śmierci ze zmianami pola magnetycznego powyżej 50nT (plamy na słońcu).

Ponieważ jednak trudno jednoznacznie powiązać zmianę pogody z napadem padaczkowym, nie można farmakologicznie przeciwdziałać reakcji chorych na padaczkę. Nie może być mowy o zwiększaniu dawki leków przeciwpadaczkowych w okresie niekorzystnych warunków pogodowych. Jedynym sposobem wykorzystania informacji o nadchodzących zmianach pogody może być  minimalizowanie skutków tych zmian:

• ochładzanie organizmu i przyjmowanie dużej ilości płynów w czasie wysokich temperatur ale z uwzględnieniem faktu, że nadmierna ilość płynów może zmniejszyć stężenie leku w organizmie.
• unikanie zwiększonego wysiłku w czasie upałów
• unikanie zaduchu i wietrzenie pomieszczeń
• unikanie pomieszczeń o dużej wilgotności
• rezygnowanie z nadmiernej aktywności w okresie przechodzenia frontów atmosferycznych
• szczególnie uważne w tym czasie regularne przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, wysypianie się, unikanie alkoholu i innych używek, oraz u osób światłoczułych – fotostymulacji.
• uniknie dużych różnic temperatur – przechodzenia z silnie klimatyzowanych pomieszczeń do bardzo nagrzanych

Na podst.
Weird Epilepsy Triggers…, epilepsytalk.com/2011/09/19/weird-epilepsy-triggers…/
Częstość napadów i czynność bioelektryczna mózgu u chorych na padaczkę w czasie stabilnego i zmiennego ciśnienia atmosferycznego i temperatury powietrza w różnych porach roku – doniesienie wstępne E. Motta, A.Gołba, A. Bal, Z.Kazibutowska, M. Strzała-Orzeł Neurologia i Neurochirurgia Polska 2011; 45, 6: 561-566
Nadmierne przegrzanie ciała może być niebezpieczne dla zdrowia J.Majkowski EPI 2 (34) 2009
Are geomagnetic disturbances a risk factor for the sudden unexplained death of epileptic children? R. Schnabel, T. May, M. Beblo, L. Gruhn International Journal of Biometeorology September 2003, Volume 48, Issue 1, pp 20-24