Diagnostyka padaczki

Na czym polega diagnostyka padaczki? Jak przebiega wizyta u lekarza neurologa, specjalisty epileptologa? Jakie badania pomagają zdiagnozować padaczkę i jej przyczyny?

Zarówno przebieg padaczki wieku dziecięcego jak u dorosłych ma bardzo różnorodny charakter, różne objawy i może zmieniać się z czasem i wiekiem, przechodząc z jednej formy napadów w inną. Diagnostyka padaczki nie jest ani łatwa, ani jednoznaczna – przede wszystkim ze względu na bardzo różne przyczyny pojawienia się ataków padaczkowych. W trakcie badań diagnostycznych neurolodzy starają się znaleźć źródło ataków i je ewentualnie wyeliminować, wykluczyć stany chorobowe, które mogą przebiegać łudząco podobnie do padaczki lub w ostateczności dobrać odpowiednie leczenie.

Pierwszym krokiem  w diagnostyce padaczki jest:

Wywiad i badanie neurologiczne

Pacjent lub opiekun pacjenta powinien być przygotowany na następujące pytania lekarza:

• opis i czas wystąpienia pierwszego napadu
• częstotliwość zaobserwowanych napadów i ich natężenie
• opis objawach poprzedzających napad i stanów występujących po nim
• informacja o przebytych urazach, w szczególności urazach głowy
• spis przyjmowanych leków, ich dawkowanie oraz objawach niepożądanych, jakie wystąpiły po ich zastosowaniu
• wywiad rodzinny – czy ktoś w rodzinie chorował na padaczkę?

Należy też oczywiście przywieź ze sobą wszystkie poprzednie wypisy ze szpitali, zdjęcia, wyniki badań

Rodzice czy rodzina mogą nagrać choćby na telefonie komórkowym przebieg napadu – będzie to pomocne w trakcie prowadzonego wywiadu. Warto też zaobserwować i zapisać objawy towarzyszące napadowi – czy chory spał w tym czasie, czy był pobudzony, czy oddał samoistnie mocz w trakcie napadu, czy utracił świadomość, czy utraciliśmy z nim kontakt wzrokowy, czy miał drgawki – jak długo trwały, czy kojarzymy jakieś bodźce, które mogły wywołać napad – stres, gorączka, migoczące światło.

Badanie neurologiczne – to badanie fizykalne, tradycyjnie rozpoczyna się od głowy a kończy na kończynach dolnych. Zaczynany na leżąco, później w pozycji siedzącej, na koniec w pozycji stojącej i ruchu. Obejmuje:

• ocenę czaszki
• objawy oponowe (sztywność karku, objaw Kerniga)
• oceniana jest spontaniczność ułożenia kończyn i obecność ruchów mimowolnych
• badanie odruchów ścięgnistych (głębokich) przy pomocy młotka neurologicznego
• badania odruchów powierzchownych (podeszwowych, brzusznych) zaostrzoną końcówką młotka – lekarz delikatnie drażni różne miejsca stopu i obserwuje odruchy pacjenta.
• badanie czucia bólu, temperatury czy wibracji
• w pozycji stojącej lekarz bada stabilność pozycji, płynność chodu, próba Romberga przy otwartych i zamkniętych oczach.

Należy pamiętać, że badanie to nie jest bolesne ani nieprzyjemne – dla dzieci może być wręcz formą zabawy. Ważne, żeby badany był rozluźniony, nie napinał mięśni i swobodnie poddawał się odruchom.

Badania laboratoryjne – zlecone przez lekarza, to zestaw podstawowa morfologia krwi, OB i podstawowe badanie moczu. Dodatkowo lekarz może zlecić
próby nerkowe (mocznik, kwas moczowy, kreatynina, ewentualnie poziom białka całkowitego), próby wątrobowe,  poziom glukozy we krwi, poziom wapnia i innych elektrolitów we krwi.

W szczególnych przypadkach może zostać zlecone badanie płynu mózgowo-rdzeniowego , co wymaga wykonania punkcji lędźwiowej – czyli pobrania w warunkach szpitalnych niewielkiej ilości płynu mózgowo-rdzeniowego.

Badania neuroobrazowe –

• rezonans magnetyczny (MRI, MR)
• tomografia komputerowa głowy (TK, CT).

Oba te badania są całkowicie bezbolesne, pacjent musi tylko swobodnie i nieruchomo leżeć przez około 30 minut. Nie musi się rozbierać, musi tylko usunąć wszelkie metalowe przedmioty. Dzieciom lub pacjentom, którzy nie są w stanie spokojnie leżeć, albo boją się zamknięcia w tunelu podaje się leki uspokajające lub zastosować znieczulenie ogólne.  Rezonansu magnetycznego nie można wykonywać osobom z rozrusznikiem serca. Przeciwwskazaniem do wykonania tomografii komputerowej jest ciąża, ze względu na stosowaną silną dawkę promieni rentgenowskich.

Elektroencefalogram – EEG

Na skórze głowy umieszczane są specjalne elektrody, które sczytują fale mózgowe i przedstawiają je w formie zapisu graficznego. Może być również wykonane w trakcie snu, przez 24 godziny, w trakcie napadu padaczkowego.  Badanie może być wykonane na leżąco lub siedząco w wygodnym fotelu. Nie powinno się pić kawy przynajmniej 8 godzin przed badaniem, a wszystkie stosowane leki powinny być skonsultowane z lekarzem. Na włosy nie powinno się stosować żadnych lakierów, olejków, sprayów  – żeby nie zakłócać przewodzenia i utrzymać przyklejone elektrody. Badanie jest absolutnie bezbolesne i bezpieczne, może być wykonywane również u kobiet w ciąży.