Leki przeciwpadaczkowe a ciąża cz.II

Przez wiele lat zniechęcano kobiety chore na padaczkę do macierzyństwa, zarówno ze względu na samą chorobę, jak i ze względu na stosowane leki przeciwpadaczkowe ( wówczas głównie fenobarbital i fenytoinę). Obecnie wiadomo, że zaplanowana i prawidłowo przygotowana ciąża, przebiega i kończy się szczęśliwie u ponad 90% kobiet chorych na padaczkę.
Przedstawione w poprzednim artykule Leki przeciwpadaczkowe a ciąża cz.I informacje i wskazania są ważne i aktualne. Jedynym punktem, co do którego stanowisko, jak wydaje się, uległo zmianie w Stanach Zjednoczonych, jest kwestia nie stosowania (o ile możliwa jest zmiana leku na inny) kwasu walproinowego u kobiet z padaczką , planujących zajść w ciążę.Podczas dorocznej 61-szej konferencji Amerykańskiej Akademii Neurologii w 2009 roku przedstawiono podsumowanie dotychczasowych dostępnych w piśmiennictwie danych, dotyczących kobiet ciężarnych przyjmujących leki przeciwpadaczkowe, a także ich dzieci.

Uzyskane dane wskazują na to, że najwyższe ryzyko uszkodzeń płodu wystąpiło przy wysokich dawkach kwasu walproinowego w pierwszym trymestrze ciąży (niekiedy mówi się o pierwszych dwu tygodniach po poczęciu). Leków opartych o kwas walproinowy nie powinno przypisywać się kobietom czy dziewczętom w wieku rozrodczym, bez wcześniejszego wykluczenia ciąży. Należy rozważyć stosowanie skutecznej antykoncepcji w trakcie przyjmowania preparatów.

Amerykańska Akademia Neurologii oraz Amerykańskie Towarzystwo Epileptologii sugeruje unikanie kwasu walproinowego w przypadku kobiet planujących ciążę, i to także jedynie u tych, u których kwas walproinowy nie jest lekiem niezbędnym do kontroli napadów padaczkowych.
Kobiety, które muszą stosować kwas walproinowy powinny razem z lekarzem przedyskutować ryzyko stosowania tego leku dla płodu i podjąć z partnerem decyzję o ciąży.

W podsumowaniu podkreślono także znaczenie monoterapii (stosowania jednego leku), gdzie ryzyko uszkodzeń płodu jest niższe niż przy politerapii (stosowanie kilku leków). A zatem kobiety przyjmujące trzy leki powinny przed planowanym zajściem w ciążę, razem z lekarzem próbować terapii dwoma lekami, a te, które stosują dwa leki, próbować leczenia jednym lekiem. Złota reguła stosowania najniższej skutecznej dawki leku jest jak najbardziej aktualna.

Odpowiednikiem amerykańskich rejestrów jest program EURAP (Europejski Rejestr Leków Przeciwpadaczkowych i Ciąży ) prowadzony przez Ligę Przeciwpadaczkową Lekarze europejscy są bardziej sceptyczni w stosunku do doniesień amerykańskich i podkreślają, że leki nowsze (np. lamotrygina) od niedawna obecne w praktyce medycznej mają uboższą dokumentację i krótszy czas obserwacji przypadków niż leki starsze. Być może dlatego lepiej wypadają w zestawieniach. Jak czytamy na stronie Ogólnopolskiego Centrum Padaczki dla Kobiet w Ciąży „Kilkuletnie badania objęte programem EURAP zgromadziły dane około 3000 ciężarnych, które brały różne leki przeciwpadaczkowe. Dla wykazania znamienności wyników i wniosków, zdaniem statystyków, konieczna jest liczba 6000 osób.”

Na podst. NEUROLOGY 2009;72:1223-1229 oraz www.epilepsy.org.pl

Po naszym artykule ukazało się kolejne doniesienie na temat większego ryzyka wad wrodzonych przy przyjmowaniu kwasu walproinowego w pierwszym trymestrze ciąży Valproic Acid in Pregnancy Linked to Several Congenital Malformations, Dr. de Jong-van den Berg & Co, Dr. Helmers, N Engl J Med. 2010;362:2185-2193.