Napady padaczkowe a warunki pogodowe

Wiele osób chorych na padaczkę zwraca uwagę na związek między częstością napadów padaczkowych a zmianami pogodowymi.

Związek nasilenia częstości napadów padaczkowych ze specyficznymi warunkami pogodowymi sugerowany jest już w pierwszych zapisach na temat epilepsji, np. w Kodeksie Hammurabiego. Jednakże dopiero w nowożytnych czasach zaczęto prowadzić obserwacje mające na celu sprecyzowanie konkretnych sytuacji biometeorologicznych, które niosą podwyższone ryzyko napadów padaczkowych. Polscy lekarze mogą pochwalić się sporym wkładem w rozwój wiedzy na ten temat.

Ciekawe badanie przeprowadzono w latach 90-tych w Klinice Neurologii i Epileptologii CMKP w Warszawie we współpracy z Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). Obserwacji poddano 72 pacjentów, którzy w czasie hospitalizacji mieli 185 napadów padaczkowych. Jednocześnie IMGW dostarczył dane dotyczące czynników biometeorologicznych w czterech sześciogodzinnych przedziałach każdej doby w roku.
Analizowano korelacje między występowaniem napadów a 12 wskaźnikami i 11 kompleksami pogodowymi. Badanie wykazało, że kilka czynników pogodowych ma związek z wzrostem częstości napadów. Są to:

• Wysoka temperatura
• Niska wielkość ochładzania
• Niska zawartość tlenu
• Wysoka prężność pary wodnej w powietrzu
• Gwałtowne zmiany wszystkich powyższych czynników

W roku 2011 zespół lekarzy neurologów z Kliniki Neurologii ze Specjalistycznego Szpitala Wieloprofilowego w Katowicach opublikował w Neurologii i Neurochirurgii doniesienie na temat dwuletniej obserwacji zapisów EEG u 30 chorych na padaczkę, zgłaszających związek liczby napadów a warunkami pogodowymi. U pacjentów wykonywano badanie EEG dwukrotnie w każdej porze roku, zarówno w czasie stabilnego, jak i zmiennego ciśnienia atmosferycznego i temperatury powietrza. Dane meteorologiczne uzyskano z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W sumie wykonano 240 zapisów EEG.
Zmiany napadowe w EEG (także subkliniczne – czyli bez widocznego/odczuwanego napadu padaczkowego) odnotowano najczęściej w zimie (odpowiednio u 43,3% kobiet i 63,33% mężczyzn). W okresie lata tylko u 7% pacjentów odnotowano wpływ zmian warunków atmosferycznych na częstość napadów, podczas gdy w okresie wiosny, jesieni i zimy zmienne warunki atmosferyczne powodowały zwiększenie częstości napadów prawie u połowy chorych zgłaszających taką zależność.

Inne zagraniczne publikacje medyczne wskazują na możliwy związek większej ilości napadów, a nawet zespołu nagłej śmierci ze zmianami pola magnetycznego powyżej 50nT (plamy na słońcu).

Jaka jest praktyczne przełożenie wyżej opisanych obserwacji ?
Teoretycznie można by zwiększać dawki leków przeciwpadaczkowych w okresie niekorzystnych warunków pogodowych – należałoby jednak określić jak bardzo dawkę zwiększyć, w jakim czasie od przewidywanego wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych itp. Takich badań nie ma i byłoby bardzo trudno je przeprowadzić. Innym a prostym sposobem przeciwdziałania wzrostowi ryzyka napadu padaczkowego jest minimalizowanie skutków niekorzystnych zmian meteorologicznych:

• ochładzanie organizmu i przyjmowanie dużej ilości płynów w czasie wysokich temperatur
• unikanie zwiększonego wysiłku w czasie upałów
• unikanie zaduchu i wietrzenie pomieszczeń
• unikanie pomieszczeń o dużej wilgotności
• rezygnowanie z nadmiernej aktywności w okresie przechodzenia frontów atmosferycznych
• szczególnie uważne w tym czasie regularne przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, wysypianie się, unikanie alkoholu i innych używek , oraz u osób światłoczułych – fotostymulacji.

Na podst.
Częstość napadów i czynność bioelektryczna mózgu u chorych na padaczkę w czasie stabilnego i zmiennego ciśnienia atmosferycznego i temperatury powietrza w różnych porach roku – doniesienie wstępne E. Motta, A.Gołba, A. Bal, Z.Kazibutowska, M. Strzała-Orzeł Neurologia i Neurochirurgia Polska 2011; 45, 6: 561-566
Nadmierne przegrzanie ciała może być niebezpieczne dla zdrowia J.Majkowski EPI 2 (34) 2009
Are geomagnetic disturbances a risk factor for the sudden unexplained death of epileptic children? R. Schnabel, T. May, M. Beblo, L. Gruhn International Journal of Biometeorology September 2003, Volume 48, Issue 1, pp 20-24